Osmanlı'da Matbaa Gelişimi Nasıldır

Son zamanlarda hala çok ehemmiyetli bir yere sahip olan Matbaanın gelişimi çok eskilere dayanmaktadır. Matbaa Avrupa da başlamış sayılsa bile bugün ki veriler bunun Orta Asya Türklerine kadar gitmiş olacağı istikametindedir. Matbaayı Avrupa’dan kısa müddet sonra Osmanlıda tanımıştır. Zati o dönemde her istikametten oldukça kuvvetli sayılan bir devletin Avrupa daki gelişmelerden habersiz kalması . İlk matbaa Osmanlı da II. Beyazıt döneminde Museviler tarafından yapılmıştır.
O dönemler padişahların matbaaya karşı bir görüşü olduğu müdafaa edilmekteydi. Ama gelişmeler gösteriyor ki II. Beyazıd vaktinde takriben 19 kitabın basıldığı kaydedilmiştir. Buna ispat olarak basılan yapıtların kapağında, ‘Sultan II. Bayezid Han’ın gölgesinde bastırılmıştır’ yazar. Hem de Fatih Sultan Mehmed’in dahi matbaa ile uğraştığı ile ilgili bilgiler mevcuttur. Tarihçi Mustafa Nuri Paşa bilgilerinde; IV. Murad vaktinde bir matbaa için müsaade istenir ve izin alınır, denildiği görülür. Anlaşıldığı üzere padişahlar matbaaya karşıt bir görüşte değil yardımcı olmaya yakındır’lar. O vakitlerin Şeyhülislam’ın da matbaa işine itiraz ettiği söylentili vardır. Kitap basmanın dine ters olduğu hem de ayaklanmalar çıktığı söylenir. Bunlar yanlış iddalar dır zira gerçekliğine değin kanıtlar yoktur.Aksine dönemin Şeyhülislamı Abdullah Bey matbaanın açılması için fetva vermiş ve o vaktin ulemalarından görüşler almıştır. Her devirde yenilik gerçekleştiğinde ilk halk tarafından reaksiyonlar oluşması gayet tabiidir. Bu türk kültür değişimleri her devletin başından geçer.